Children’s Day 2024: 14 नोव्हेंबर हा बालदिन म्हणून साजरा,देशाचे पहिले पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू यांचा जन्मदिवस!

Children’s Day 2024: 14 नोव्हेंबर ही तारीख आम्हा भारतीयांसाठी खूप खास आहे. वास्तविक, दरवर्षी 14 नोव्हेंबर हा बालदिन म्हणून साजरा केला जातो. या खास तारखेला देशाचे पहिले पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू Pandit Jawaharlal Nehru यांचा जन्म झाला.त्याच वेळी पंडितजींना मुलांची खूप आवड होती. त्यामुळेच त्यांचा वाढदिवस बालदिन म्हणून साजरा केला जातो.या विशेष निमित्त शाळा आणि महाविद्यालयांमध्ये अनेक कार्यक्रमांचे आयोजन करण्यात आले आहे. याशिवाय बालदिन आणि पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या वाढदिवसानिमित्तही लोक एकमेकांना खूप शुभेच्छा देतात.

भारतातील मुलांचे 10 हक्क

भारतातील मुलांचे अनेक मूलभूत हक्क संविधानात आणि विविध बालहक्क कायद्यांमध्ये निहित आहेत. हे आहेत मुलांचे 10 महत्त्वाचे अधिकार-

1. समानतेचा अधिकार: प्रत्येक मुलाला कायद्यानुसार समान वागणूक आणि संरक्षण मिळण्याचा अधिकार आहे (अनुच्छेद 14).
2. भेदभावाविरुद्धचा हक्क: धर्म, जात, लिंग, वंश किंवा जन्मस्थान या आधारावर मुलांमध्ये भेदभाव केला जाऊ नये (अनुच्छेद 15).
3. जगण्याचा अधिकार आणि वैयक्तिक स्वातंत्र्य: मुलांना जगण्याचा, स्वातंत्र्य आणि सुरक्षिततेचा अधिकार आहे (अनुच्छेद 21).
4. शोषणापासून संरक्षणाचा अधिकार: मुलांचे तस्करी आणि बंधनकारक मजुरीपासून संरक्षण करणे आवश्यक आहे (अनुच्छेद 23).
5. मोफत आणि सक्तीच्या शिक्षणाचा अधिकार: 6 ते 14 वर्षे वयोगटातील मुलांना मोफत आणि सक्तीच्या शिक्षणाचा अधिकार आहे (अनुच्छेद 21A).
6. धोकादायक रोजगारापासून संरक्षणाचा अधिकार: 14 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना धोकादायक नोकऱ्यांमध्ये काम करता येत नाही (अनुच्छेद 24).
7. विकासाचा अधिकार: मुलांना आरोग्यसेवा, पोषण आणि सर्वांगीण विकासाच्या संधी मिळायला हव्यात (अनुच्छेद 39(f)).
8. सहभागी होण्याचा अधिकार: मुलांना प्रभावित करणाऱ्या बाबींमध्ये त्यांचे मत व्यक्त करण्याचा अधिकार आहे आणि त्यांच्या मतांना महत्त्व दिले पाहिजे (विविध बाल हक्क चौकटीनुसार).
9. ओळखीचा अधिकार: प्रत्येक मुलाला नाव, राष्ट्रीयत्व आणि कौटुंबिक संबंधांचा अधिकार आहे.
10. सुरक्षित वातावरणाचा अधिकार: मुलांचे सर्व प्रकारच्या अत्याचार, हिंसा आणि शोषणापासून संरक्षण केले पाहिजे.